Łańcuch dostaw — definicja, rodzaje oraz metody zarządzania SCM.
W dzisiejszym wpisie skupimy się na kluczowym elemencie logistyki, jakim jest łańcuch dostaw. Omówimy, czym dokładnie jest efektywny łańcuch dostaw oraz przedstawimy różne jego rodzaje. Oprócz tego przyjrzymy się metodom zarządzania SCM, które pozwalają na usprawnienie i zoptymalizowanie działań w ramach łańcucha dostaw. W dzisiejszych czasach, w których konkurencja jest coraz większa, efektywny łańcuch dostaw staje się kluczowy dla powodzenia firmy. Dlatego też warto zrozumieć, jak działa ten proces i jakie korzyści wynikają z jego optymalizacji.
Spis treści:
- Wprowadzenie
- Co to jest łańcuch dostaw?
- Najważniejsze inicjatywy i regulacje prawne w łańcuchu dostaw
- Zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM — Supply Chain Management) - czym jest?
- Dlaczego SCM jest aż tak ważne?
- Jakie są elementy łańcucha dostaw? Zarządzanie łańcuchem dostaw
- W jaki sposób łańcuch dostaw odnosi się do logistyki?
- Jakie są rodzaje łańcucha dostaw?
- Odpowiedzialny łańcuch dostaw — czym jest?
- Co wpływa na globalny łańcuch dostaw?
- Przykłady łańcucha dostaw w różnych branżach
- Co oznacza zarządzanie łańcuchem dostaw?
- Jakie znaczenie ma transport w łańcuchach dostaw?
- Podsumowanie
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM) i dlaczego jest ważne?
- Jakie są różne rodzaje i elementy składowe łańcucha dostaw?
- Dlaczego odpowiedzialny łańcuch dostaw jest istotny dla zrównoważonego rozwoju?
- Jakie są przykłady łańcucha dostaw w różnych branżach?
Co to jest łańcuch dostaw?
Łańcuch dostaw to sekwencja procesów i działań związanych z dostawą produktów lub usług od dostawcy do klienta końcowego zarówno w aspekcie transportu międzynarodowego, jak i transportu krajowego. Łańcuch dostaw składa się z wielu etapów, takich jak planowanie, zaopatrzenie, produkcja, dystrybucja i obsługa posprzedażowa. Praktycznie rzecz biorąc, łańcuch dostaw dotyczy całkowitej drogi produktu aż do jego sprzedaży.
Najważniejsze inicjatywy i regulacje prawne w zakresie bezpieczeństwa w łańcuchu dostaw
Na całym świecie powstały różne inicjatywy, których działanie można powiązać bezpośrednio z łańcuchem dostaw. Podstawowym kryterium podziału stały się inicjatywy obligatoryjne (wynikające z przepisów) oraz inicjatywy dobrowolne. Poniżej przedstawiamy najbardziej rozpoznawalne inicjatywy oraz regulacje związane z łańcuchem dostaw:
WCO SAFE Framework
Program stworzony przez Światową Organizację Celną (WCO), który zaczął obowiązywać od czerwca 2005 roku. Jego treść zawiera zasady dotyczące bezpieczeństwa transportu ładunków w handlu światowym. Określane są one jako SAFE Framework. Na podstawie tego programu stworzono standardy bezpieczeństwa w Europie (AEO status), USA (C-TPAT) oraz w Kanadzie (PIP programe). Spośród 185 członków (stan na 2023), 169 podpisało listy intencyjne, które dotyczą implementacji standardów SAFE Framework.
Źródło: Wcoomd.org
Kodeks ISPS
Ta regulacja została stworzona przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO) w 2004 roku. Od daty wdrożenia regulacji w życie stała się częścią Konwencji SOLAS, która określa zasady funkcjonowania łańcucha dostaw na morzu. Kodeks jest podzielony na dwie części A i B, z czego część A jest konieczna do wdrożenia przez wszystkie państwa członkowskie, natomiast część B ma formę rekomendacji. Dodatkowo kodeks ISPS określa różne poziomy zagrożenia bezpieczeństwa ładunku w 3-stopniowej skali.
AMS (Automated Manifest System)
AMS określony także jako AMR (Advanced Manifest Regulation) lub 24 hours rule opracowano w 2002 roku z ukierunkowaniem na cztery gałęzie transportu: morski, lotniczy, kolejowy i drogowy. System AMS powiązany jest bezpośrednio z amerykańskim urzędem CBP (Custom & Border Protection), który dotyczy ładunków importowanych do USA. W Polsce system AMS dotyczy przede wszystkim gałęzi transportu morskiego oraz lotniczego, w którym obsługa kontenera musi być poddana odpowiedniej awizacji dobę przed załadunkiem. Dodatkowo od 2008 roku pojawiła się reguła, która określa podanie numerów plomb na ładunkach przez armatorów (ISO PAS 17712).
CSI (Container Security Initiative)
Inicjatywa CSI oparta jest na zachowaniu ciągłości transportu ładunków pomiędzy największymi portami świata. Podstawowym założeniem tej inicjatywy stało się bezpieczeństwo w obrocie kontenerami, bazujące na ocenie poziomu ryzyka wyselekcjonowanych kontenerów. Mowa tu o zawartości kontenera, które może stanowić potencjalne zagrożenie podczas transportu lub jako użycie ładunku w araku terrorystycznym (mowa tu głównie o transporcie militariów).
Źróło: Link.springer.com
C-TPAT (Customs-Trade Partnership Against Terrorism)
Jest to rodzaj partnerstwa handlowego którego zrzeszone ze sobą podmioty skupiają się na bezpieczeństwie ładunków. C-TPAT łączy importerów, eksporterów, brokerów celnych, operatorów portowych, załadowców oraz wyładowców. Warto dodać, że partnerzy programu otrzymują certyfikat priorytetowego traktowania przez służby celne podczas odpraw w portach. Program C-TPAT zbliżony jest do koncepcji AEO, dlatego w 2004 roku UE podpisała porozumienie, które uznaje certyfikaty C-TPAT na równi z certyfikatami europejskimi.
Zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM — Supply Chain Management) - czym jest?
Zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM - Supply Chain Management) to podejście strategiczne operatora logistycznego, które ma na celu zoptymalizowanie procesów i działań w ramach łańcucha dostaw w celu osiągnięcia najlepszych wyników biznesowych.
Dlaczego SCM jest aż tak ważne?
SCM jest niezwykle ważne dla przedsiębiorstw, ponieważ pozwala na poprawę efektywności i efektywności w zarządzaniu łańcuchem dostaw, co przekłada się na zwiększenie zysków i konkurencyjności. Dzięki Supply Chain Management przedsiębiorstwa mogą zoptymalizować procesy produkcji, zaopatrzenia, dystrybucji i obsługi posprzedażowej, co pozwala na szybszą i bardziej efektywną obsługę klientów.
Jakie są elementy łańcucha dostaw? Zarządzanie łańcuchem dostaw
Elementy łańcucha dostaw to różne procesy i działy związane z dostawą produktów lub usług od dostawcy do klienta końcowego. W skład łańcucha dostaw wchodzą następujące elementy:
- Planowanie łańcucha dostaw — obejmuje określenie strategii i celów łańcucha dostaw, identyfikację dostawców i odbiorców, a także planowanie zapotrzebowania na materiały i surowce.
Zaopatrzenie — obejmuje procesy związane z zamawianiem i pozyskiwaniem towarów i usług od dostawców. W tym etapie można zawierać umowy z dostawcami, ustalać warunki dostawy, negocjować ceny i warunki płatności.
- Produkcja — obejmuje procesy związane z przetwarzaniem i produkcją towarów. W tym etapie można planować produkcję, zarządzać zapasami, kontrolować jakość produktów oraz zapewnić terminową produkcję.
- Dystrybucja — obejmuje procesy związane z przemieszczaniem towarów z miejsca produkcji do magazynów lub bezpośrednio do klientów. W tym etapie można planować trasę dostaw, wybierać środki transportu i kontrolować stan zapasów.
- Obsługa posprzedażowa — obejmuje procesy związane z utrzymaniem produktów lub usług po sprzedaży. W tym etapie można zapewnić wsparcie techniczne, gwarancję i serwis, a także odbiór i recykling produktów.
W skład łańcucha dostaw mogą również wchodzić inne elementy, takie jak magazynowanie, zarządzanie zapasami, transport, planowanie produkcji, zarządzanie jakością i logistyka zwrotna.
Wszystkie te elementy muszą być odpowiednio skoordynowane i zarządzane, aby zapewnić skuteczne i efektywne działanie łańcucha dostaw. Zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM - Supply Chain Management) to podejście strategiczne, które ma na celu zoptymalizowanie procesów i działań w ramach łańcucha dostaw w celu osiągnięcia najlepszych wyników biznesowych.
W jaki sposób łańcuch dostaw odnosi się do logistyki?
Logistyka odgrywa kluczową rolę w łańcuchu dostaw, ponieważ jest odpowiedzialna za koordynację i zarządzanie przepływem towarów i informacji pomiędzy poszczególnymi etapami łańcucha dostaw. Logistyka jest również odpowiedzialna za zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości usług i zminimalizowanie kosztów.
Jakie są rodzaje łańcucha dostaw?
Rodzaje łańcucha dostaw można podzielić ze względu na różne kryteria.
Przedstawiamy poniżej kilka podstawowych rodzajów łańcucha dostaw:
- Tradycyjny łańcuch dostaw — obejmuje procesy związane z pozyskiwaniem surowców, produkcją, dystrybucją i sprzedażą produktów. Procesy te są realizowane przez jednego producenta lub dystrybutora.
- Globalny łańcuch dostaw — obejmuje procesy związane z pozyskiwaniem surowców i produkcją w różnych krajach, a następnie transportem i dystrybucją do klientów na całym świecie.
- E-łańcuch dostaw — obejmuje procesy związane z pozyskiwaniem zamówień online, produkcją i dystrybucją produktów do klientów.
- Łańcuch dostaw typu push — polega na produkcji produktów na podstawie prognoz popytu na rynku.
- Łańcuch dostaw typu pull— polega na produkcji produktów na podstawie bieżącego zapotrzebowania na rynku.
- Łańcuch dostaw typu lean — polega na minimalizowaniu zapasów, aby zmniejszyć koszty magazynowania i produkcji.
- Łańcuch dostaw typu agile — polega na szybkiej i elastycznej reakcji na zmieniające się warunki rynkowe i zapotrzebowanie klientów.
Rodzaje łańcucha dostaw mogą być również określane na podstawie branży lub produktów. Ponadto można podzielić także na łańcuchy dostaw krótkie, średnie i długie, w zależności od długości trasy i ilości uczestników w procesie. W każdym przypadku istnieją różne strategie i podejścia, które pozwalają na zoptymalizowanie łańcucha dostaw i osiągnięcie lepszych wyników biznesowych.
Odpowiedzialny łańcuch dostaw — czym jest?
Odpowiedzialny łańcuch dostaw to podejście, które ma na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz minimalizowanie wpływu działalności na środowisko i społeczeństwo. Zrównoważony łańcuch dostaw powinien koncentrować się na zminimalizowaniu niekorzystnego wpływu na środowisko i społeczeństwo podczas wszystkich etapów logistycznych (produkcja, magazynowanie, dostawa). Podczas organizacji odpowiedzialnego transportu w łańcuchu dostaw warto rozważyć zastosowanie transportu Intermodalnego, który wykorzystuje co najmniej dwa środki transportu np. drogowy i kolejowy, który korzystnie wpływa na środowisko redukując emisję szkodliwych substancji dla Naszego zdrowia oraz dla Naszej planety nawet o 60%.
Co wpływa na globalny łańcuch dostaw?
Globalizacja, zmiany w handlu międzynarodowym, regulacje rządowe, zmiany klimatyczne i związana z nimi konieczność zwrócenia uwagi na ochronę środowiska. To tylko niektóre z czynników, które mają znaczący wpływ na funkcjonowanie globalnego łańcucha dostaw. Dlatego też, aby z powodzeniem zarządzać globalnym łańcuchem dostaw, przedsiębiorstwa muszą mieć silne umiejętności analityczne, elastyczność i zdolność do szybkiego reagowania na zmieniające się warunki.
Poniżej omawiamy niektóre z czynników mających wpływ na łańcuch dostaw:
-
Globalizacja — rozwój globalnej gospodarki wpłynął na zwiększenie zapotrzebowania na międzynarodowe transporty i przewozy. Przepływ towarów i usług między krajami stał się bardziej powszechny i złożony, co prowadzi do większej złożoności w zarządzaniu łańcuchem dostaw.
-
Zmiany w handlu międzynarodowym — zmiany w polityce handlowej i taryfowej między krajami mogą wpłynąć na ilość i rodzaj towarów, które są przewożone między nimi. Przedsiębiorstwa muszą dostosowywać się do zmieniających się przepisów i regulacji, co może wpłynąć na funkcjonowanie globalnego łańcucha dostaw.
- Regulacje rządowe — różne regulacje rządowe, takie jak przepisy celne, podatki i wymagania związane z bezpieczeństwem mogą wpłynąć na funkcjonowanie globalnego łańcucha dostaw. Przedsiębiorstwa muszą stosować się do różnych przepisów w różnych krajach, co może prowadzić do wyższych kosztów i zwiększonej złożoności.
- Zmiany klimatyczne — zmiany klimatyczne mogą mieć wpływ na funkcjonowanie globalnego łańcucha dostaw, poprzez zwiększenie ryzyka związanego z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak powodzie, susze i burze. Przedsiębiorstwa muszą uwzględniać te zagrożenia w planowaniu swojego łańcucha dostaw.
- Bezpieczeństwo — zagrożenia terrorystyczne, przemyt narkotyków i nielegalne przepływy migracyjne mogą wpłynąć na bezpieczeństwo i funkcjonowanie globalnego łańcucha dostaw. Przedsiębiorstwa muszą podejmować odpowiednie środki ostrożności, aby zminimalizować ryzyko związane z tymi zagrożeniami.
- Zrównoważony rozwój — rosnące zainteresowanie kwestiami zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska wpłynęło na większą świadomość społeczną i wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących ochrony środowiska. Przedsiębiorstwa muszą uwzględniać te kwestie w swoim łańcuchu dostaw i podejmować odpowiednie kroki, aby przyczynić się do ochrony środowiska.
Przykłady łańcucha dostaw w różnych branżach
Łańcuch dostaw to proces, który obejmuje wiele różnych działań, od planowania zapotrzebowania na surowce po dostarczenie gotowych produktów do klientów. Poniżej przedstawiamy przykłady łańcucha dostaw dla różnych branż:
- Przemysł spożywczyy — w łańcuchu dostaw branży spożywczej, proces zaczyna się od pozyskania surowców od rolników, producentów mleka czy innych dostawców. Następnie surowce są transportowane do zakładów przemysłowych, gdzie są przetwarzane i pakowane. Gotowe produkty są następnie dostarczane do magazynów i sklepów, gdzie mogą być sprzedawane klientom.
- Przemysł elektroniczny — w łańcuchu dostaw branży elektronicznej, proces zaczyna się od pozyskania surowców potrzebnych do produkcji urządzeń elektronicznych. Następnie elementy są transportowane do fabryk, gdzie są przetwarzane i składane w gotowe produkty. Gotowe produkty są następnie transportowane do magazynów i sklepów, gdzie mogą być sprzedawane klientom.
- Przemysł farmaceutyczny — w łańcuchu dostaw branży farmaceutycznej, proces zaczyna się od pozyskania surowców, które są wykorzystywane do produkcji leków i innych produktów farmaceutycznych. Następnie surowce są przetwarzane i produkowane w postaci gotowych produktów, które są transportowane do magazynów i aptek, gdzie są dystrybuowane do pacjentów.
- Branża odzieżowa — w łańcuchu dostaw branży odzieżowej, proces zaczyna się od pozyskania surowców, takich jak bawełna lub wełna. Następnie surowce są przetwarzane i produkowane w postaci gotowych ubrań, które są transportowane do magazynów i sklepów, gdzie mogą być sprzedawane klientom.
W każdej branży łańcuch dostaw może być inny, ale zawsze obejmuje różne etapy, od pozyskiwania surowców po dystrybucję gotowych produktów. Zarządzanie łańcuchem dostaw w każdej branży jest kluczowe dla sukcesu przedsiębiorstwa, ponieważ pozwala na zoptymalizowanie procesów i osiągnięcie lepszych wyników biznesowych.
Co oznacza zarządzanie łańcuchem dostaw?
Zarządzanie łańcuchem dostaw stanowi swojego rodzaju integrację pomiędzy ogniwami tego łańcucha. W obszar integracji wchodzą zarówno dostawcy, jak i odbiorcy - wszystko to na opiera się o zasadę korzystnej współpracy. Koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw powstała, gdy problematyczne stało się jednoczesne zarządzanie kilkoma środkami transportu w jednej sieci logistycznej. Automatyzacja i skoordynowanie odegrały w tym miejscu kluczowe znaczenie, i do dnia dzisiejszego opierają się o najnowsze integralne systemy logistyczne. Wyodrębnienie poszczególnych procesów może wyglądać następująco:
- Zarządzanie relacjami z klientem (jako fundament dobrej logistyki)
- Zarzadzanie usługami logistycznymi
- Kontrola popytu i podaży
- Stały proces realizacji zamówień
- Kontrola przyjęć i produkcji
- Zarządzanie relacjami z dostawcami
- Zarządzanie produktem i zwrotami (optymalizacja magazynów, fulfillment i integracja systemów magazynowych WMS).
Jakie znaczenie ma transport w łańcuchach dostaw?
Transport jako jedna z kluczowych gałęzi logistyki i łącznik między obszarem produkcji a konsumpcji odgrywa przede wszystkim rolę opartą o wymianę towarową. W odniesieniu do łańcucha dostaw transport powinien zapewnić przepływ surowców, półfabrykatów, materiałów i wyrobów gotowych. Istotna w tym aspekcie staje się także drożność wszystkich kanałów zaopatrzeniowych, zarówno ze strony dostawcy, jak i odbiorcy.
Łańcuch dostaw - Podsumowanie
W artykule omówiliśmy znaczenie efektywnego łańcucha dostaw oraz różne rodzaje łańcucha dostaw. Przedstawiliśmy również metody zarządzania SCM, które pozwalają na zoptymalizowanie procesów w łańcuchu dostaw i osiągnięcie lepszych wyników biznesowych. W dzisiejszych czasach konkurencja jest coraz większa, dlatego efektywny łańcuch dostaw jest kluczowy dla sukcesu przedsiębiorstwa. Omida Logistics jako firma transportowa z wieloletnim doświadczeniem w branży TSL oferuje usługi logistyczne, które mogą pomóc w optymalizacji i usprawnieniu łańcucha dostaw. Skorzystaj z naszych usług i osiągnij lepsze wyniki w zarządzaniu łańcuchem dostaw swojej firmy.
