Tachograf to urządzenie rejestrujące aktywność pojazdu i kierowcy w transporcie drogowym. Zapisuje czas jazdy, przerwy, odpoczynki oraz prędkość i przebieg pojazdu. Jego głównym celem jest kontrola przestrzegania przepisów dotyczących czasu pracy kierowców, a także poprawa bezpieczeństwa na drogach.
Tachografy są obowiązkowe w większości pojazdów ciężarowych i autobusów poruszających się po drogach Unii Europejskiej.
Tachograf – jak działa, kiedy trzeba go używać i co grozi za jego brak?
W transporcie drogowym tachograf to nie tylko urządzenie pomiarowe – to kluczowy element kontroli czasu pracy kierowców, bezpieczeństwa na drodze i zgodności z przepisami. Niezależnie od tego, czy zarządzasz flotą międzynarodową, czy lokalnym transportem – znajomość zasad dotyczących tachografów to obowiązek każdego przewoźnika.
Czym jest tachograf i dlaczego jest wymagany?
Tachograf to urządzenie rejestrujące: • czas jazdy i postoju, • przerwy i odpoczynki, • prędkość pojazdu oraz przebyte odcinki.
Wymóg jego stosowania wynika z rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz (UE) 165/2014, które regulują czas pracy kierowców na terenie Unii Europejskiej. Głównym celem jest bezpieczeństwo drogowe i ochrona zdrowia kierowców.
Rodzaje tachografów – analogowy, cyfrowy i inteligentny
Tachograf analogowy
Starszy typ – oparty na papierowych tarczkach. Nadal spotykany w niektórych pojazdach, które nie podlegają obowiązkowi modernizacji.
Tachograf cyfrowy
Rejestruje dane elektronicznie – wymaga użycia karty kierowcy i karty przedsiębiorstwa. Dane z urządzenia odczytuje się cyklicznie i archiwizuje.
Inteligentny tachograf (Smart Tachograph)
Nowa generacja – m.in. Smart Tachograph 1 i 2. Umożliwia zdalne odczytywanie danych przez służby (np. ITD), integruje się z systemem GNSS i poprawia kontrolę kabotażu oraz delegowania.
Obowiązek stosowania tachografu – kto musi go mieć?
Tachograf jest obowiązkowy w pojazdach: • o DMC powyżej 3,5 tony, • przewożących ładunki lub pasażerów w transporcie zarobkowym, • wykonujących przewozy międzynarodowe i krajowe.
❗Od 1 lipca 2026 r. obowiązek montażu tachografu obejmie także busów powyżej 2,5 t DMC w transporcie międzynarodowym (zgodnie z Pakietem Mobilności).
Kto jest zwolniony z obowiązku tachografu?
Zwolnieni z obowiązku mogą być m.in.: • pojazdy poruszające się w promieniu do 100 km od bazy (z ograniczeniami), • pojazdy służb ratunkowych, rolniczych, komunalnych, • transport własny do celów niezarobkowych.
Każdy wyjątek musi być odpowiednio udokumentowany i uzasadniony podczas kontroli.
Kontrole drogowe i kary za brak tachografu
Kontrole tachografów przeprowadza: • Inspekcja Transportu Drogowego (ITD), • Policja, • służby celne.
Najczęstsze wykroczenia: • jazda bez karty kierowcy, • manipulacja przy urządzeniu, • nieprawidłowy odczyt/archiwizacja danych, • brak obowiązkowego przeglądu tachografu.
Kary mogą sięgać nawet 12 000 zł za pojedyncze naruszenie.
Zasady użytkowania – najczęstsze błędy kierowców
Błędy, których warto unikać: • nieumieszczanie karty w tachografie, • nieprawidłowe oznaczenie ręcznych wpisów (np. „inne prace”), • nieprzestrzeganie obowiązkowych przerw i odpoczynków, • brak wydruku w przypadku awarii urządzenia.
Warto regularnie szkolić kierowców i kontrolować ewidencję czasu pracy.
FAQ – pytania i odpowiedzi
Co to jest karta kierowcy?
To elektroniczny nośnik danych, przypisany do konkretnego kierowcy. Musi być wkładana do tachografu przed rozpoczęciem jazdy.
Czy praca bez karty kierowcy jest dozwolona?
Nie – wyjątek stanowi jazda testowa lub do warsztatu, pod warunkiem udokumentowania.
Jak często trzeba zgrywać dane z tachografu?
• Z karty kierowcy – co 28 dni.
• Z urządzenia tachografu – co 90 dni.