Skrócona pauza weekendowa – kiedy jest dozwolona i jak ją rozliczyć?
Skrócona pauza weekendowa, nazywana także skróconym tygodniowym odpoczynkiem, to element regulacji czasu pracy kierowców opisany w rozporządzeniu 561/2006. Prawidłowe jej zaplanowanie i rozliczenie w tachografie ma kluczowe znaczenie zarówno podczas kontroli drogowej, jak i ewentualnych audytów firm transportowych. Błędy w dokumentacji mogą skutkować wysokimi mandatami i naruszeniami ciężkimi lub bardzo ciężkimi.
Poniżej wyjaśniamy, kiedy można stosować skrócony odpoczynek tygodniowy, jak odbierać rekompensatę i jakie ryzyka wiążą się z nieprawidłowym ewidencjonowaniem w tachografie.
Czym jest pauza weekendowa (odpoczynek tygodniowy): skrócona vs regularna
Zgodnie z przepisami UE kierowca musi odbierać dwa typy odpoczynków tygodniowych:
Regularny odpoczynek tygodniowy
- minimum 45 godzin,
- wymagany co najmniej raz na dwa tygodnie,
- nie może być odebrany w kabinie podczas międzynarodowego przewozu.
Skrócony odpoczynek tygodniowy
- trwa od 24 do 45 godzin,
- może być odebrany w dowolnym miejscu (również w kabinie – szczegóły dalej),
- wymaga obowiązkowej kompensacji w innym tygodniu.
Oba typy odpoczynków rejestrowane są w tachografie jako „łóżko/odpoczynek”, a poprawność wpisu jest podstawą do pozytywnego wyniku kontroli czasu pracy.
Kiedy można zastosować skróconą pauzę? – warunki i wyjątki w UE
Skrócona pauza weekendowa jest dozwolona, jeśli kierowca zachowa podstawowy cykl pracy:
- w ciągu dwóch kolejnych tygodni musi zrealizować co najmniej jeden odpoczynek regularny,
- drugi odpoczynek w tym okresie może być skrócony, pod warunkiem późniejszej rekompensaty.
W praktyce oznacza to, że kierowca może np.:
- w pierwszym tygodniu – wykonać 45h,
- w drugim – zrobić skrócony 24–44h,
- w kolejnych tygodniach – odebrać rekompensatę.
Uwaga: skrócenie nie jest dozwolone w sytuacji, gdy w dwóch kolejnych tygodniach kierowca wykonał już jeden skrócony odpoczynek i nie odebrał wcześniej kompensaty.
Odbiór rekompensaty – kiedy i jak odbierać skrócenie
Rekompensata za skróconą pauzę weekendową:
- musi być odebrana w jednym bloku, bez przerywania,
- powinna być dołożona do innego odpoczynku (dziennego lub tygodniowego),
- musi zostać zrealizowana przed końcem trzeciego tygodnia następującego po skróceniu.
Przykład: Kierowca skrócił pauzę z 45h do 24h → skrócił o 21h. Te 21h musi odebrać jako nieprzerywany odpoczynek najpóźniej do trzeciego kolejnego tygodnia.
Wszystkie te zdarzenia muszą znaleźć odzwierciedlenie w danych tachografu – w razie awarii należy wykonać wydruk i ręczne wpisy.
Przykłady z życia kierowcy – kiedy pauza jest błędnie rozliczana
Najczęstsze błędy, które pojawiają się podczas kontroli ITD, Policji lub służb zagranicznych:
- Skrócenie bez odbioru rekompensaty
Kierowca wykonuje kilka 24-godzinnych odpoczynków tygodniowych z rzędu, nie dokładając brakujących godzin.
- Odpoczynek oznaczony w tachografie jako „inne prace”
Źle ustawiony tryb rejestracji prowadzi do fikcyjnego naruszenia odpoczynku.
- Pauza wykonywana w kabinie tam, gdzie jest to zakazane
Dotyczy to szczególnie regularnych 45-godzinnych odpoczynków.
- Przerwanie odpoczynku
Odpoczynek tygodniowy (regularny lub skrócony) musi być ciągły – każde przerwanie generuje naruszenie.
Co mówi rozporządzenie 561/2006?
Rozporządzenie (WE) 561/2006 reguluje:
- czas jazdy,
- przerwy i odpoczynki,
- obowiązek stosowania tachografu,
- wymogi związane z rejestrowaniem aktywności kierowcy.
Dokument jasno określa podział odpoczynków tygodniowych, zasady ich skracania oraz obowiązek rekompensaty. To również na jego podstawie funkcjonuje obowiązek używania tachografów (analogowych, cyfrowych i inteligentnych), które rejestrują przerwy, odpoczynki i czas jazdy kierowcy.
Ryzyka i mandaty – za nieprawidłowe planowanie odpoczynku
Nieprawidłowe rozliczenie skróconej pauzy weekendowej może skutkować poważnymi konsekwencjami:
- wysokie kary finansowe (w Polsce nawet do 12 000 zł za ciężkie naruszenia),
- utrata dobrej reputacji przewoźnika,
- potencjalne zatrzymanie pojazdu do czasu odebrania odpoczynku,
- sankcje w innych krajach UE (np. Niemcy, Francja – mandaty kilkuset euro za każde naruszenie).
Najczęstsze wykroczenia to:
- brak kompensaty,
- odbiór odpoczynku w niedozwolonym miejscu,
- manipulacja tachografem,
- jazda z uszkodzonym lub niezaprogramowanym urządzeniem.
Pauza weekendowa w kabinie – aktualne stanowisko UE
Zgodnie z Pakietem Mobilności:
- regularny odpoczynek tygodniowy (45h) nie może być odbierany w kabinie pojazdu podczas przewozów międzynarodowych,
- skrócony odpoczynek tygodniowy (24–45h) może być realizowany w kabinie, jeśli pojazd jest odpowiednio wyposażony.
Kontrole smart tachografów 1. i 2. generacji umożliwiają dodatkowo rejestrowanie lokalizacji GNSS i ułatwiają służbom wykrywanie nieprawidłowości – np. próby ominięcia zakazu odbierania pauz w kabinie.